Alergia na banany – skąd się bierze swędząca wysypka? Poznaj zależności między alergią na owoce a reakcjami krzyżowymi

Alergia na banany dotyka najczęściej dzieci i dorosłych w wieku 20-40 lat. Głównym alergenem są zawarte w owocach białka. Budową przypominają proteiny obecne w innych produktach spożywczych, ale też pyłkach czy nawet w lateksie. Jak walczyć z tym problemem?

Banan to egzotyczny owoc, który z botanicznego punktu widzenia jest… jagodą. Choć bardzo lubią go dzieci i dorośli, nie dla wszystkich będzie całkowicie bezpieczny. Jeśli ktoś ma nietolerancję pokarmową, po spożyciu surowego banana pojawi się u takiej osoby szereg dokuczliwych objawów (na początku wokół ust, w dalszej fazie już na całym ciele). Alergia na banany może doprowadzić nawet do wstrząsu anafilaktycznego! Jak upewnić się, że ci nie grozi? Ewentualne uczulenie da się potwierdzić, przeprowadzając kierunkowe testy alergiczne. Sprawdź, na czym polega leczenie objawów tej alergii pokarmowej i dieta eliminacyjna. Przeczytaj nasz tekst!

Jednopostaciowa alergia na banany to duża rzadkość

U większości uczulonych odczyny alergiczne pojawiają się przy styczności z alergenem lub substancjami o zbliżonej budowie chemicznej. Jeżeli jakiś pokarm wywołuje u ciebie niepokojące objawy, inne produkty również będą w stanie to zrobić. Jeśli doskwiera ci alergia na banany, lepiej ogranicz lub wyrzuć z jadłospisu także:

• arbuzy;
• awokado;
• kasztany jadalne;
• kiwi;
• melony;
• owoce cytrusowe;
• pomidory.

Uczulenie na banany najczęściej pojawia się przy alergii krzyżowej

Współwystępująca alergia na banany reaguje krzyżowo nie tylko z alergenami pokarmowymi, lecz także z wziewnymi i kontaktowymi. To oznacza, że lista okoliczności sprzyjających odczynom uczuleniowym wykracza poza kwestie związane z żywieniem. Najlepsze przykłady odczynów krzyżowych względem opisywanej alergii to:

• alergia na lateks;
• alergia na pyłki brzozy;
• alergia na pyłki ambrozji.

Istnieje także możliwość, że gwałtowna reakcja organizmu na spożycie bananów wynika z alergii na salicylany lub kwas benzoesowy. Ten pierwszy powszechnie występuje w niesteroidowych lekach przeciwzapalnych, natomiast drugi znajduje się w occie. Tym samym nie tylko białka owoców mogą wywoływać alergię na banany. Aby poznać dokładną przyczynę reakcji uczuleniowych, musisz przeprowadzić serię testów alergicznych.

Objawy alergii na banany – swędząca wysypka i nie tylko

Reakcje uczuleniowe następują po spożyciu surowego banana. W fazie natychmiastowej, kiedy dochodzi do kontaktu białkowego alergenu z błoną śluzową, może pojawić się OAS – zespół alergii jamy ustnej. Rozpoznasz go po tych symptomach:

• zaczerwienienia wokół ust;
• obrzęk warg;
• mrowienie, szczypanie, pieczenie języka i innych części jamy ustnej.

II faza objawów alergicznych po bananach

W późniejszym etapie reakcji układu immunologicznego – od kilku minut do nawet kilku godzin po jedzeniu bananów – występują kolejne symptomy. W fazie uczulenia IgE-zależnego pojawiają się:

• pokrzywka kontaktowa;
• bóle brzucha;
• nudności;
• wymioty;
• biegunka;
• świąd i wyprysk na całym ciele;
• zapalenie spojówek (łzawienie, zaczerwienienie);
• nieżyt nosa;
• trudności w oddychaniu;
• kaszel i świszczący oddech.

W przypadkach wysokiej nadwrażliwości na alergeny bananów może wystąpić stan anafilaksji. Wstrząs stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.

Najostrzejsze objawy uczulenia na banany a przeciwciała IgE

Rodzaj i intensywność odczynów zależą od predyspozycji organizmu i stopnia nadwrażliwości. Mechanizmy reakcji alergicznej na owoce pozostają takie same, jak w przypadku pozostałych alergenów pokarmowych. W wyniku kontaktu z białkiem, które układ odpornościowy traktuje jako potencjalne zagrożenie, wytwarzane są stosowne przeciwciała. Zwiększa się również produkcja histaminy – hormonu przekaźnikowego, odpowiadającego za reakcję zapalną organizmu. Na szczęście, są właściwe sposoby i leki, które w stosunkowo krótkim czasie hamują gwałtowną odpowiedź immunologiczną.

Alergia na banany – łagodzenie objawów, leczenie alergii pokarmowej na świeże owoce

Podstawową metodą przeciwdziałania objawom alergii na banany jest przyjmowanie leków antyhistaminowych. Aby zupełnie wyeliminować ryzyko efektów niepożądanych, musisz całkowicie wyeliminować banany ze swojej diety. I to nie tylko świeże owoce w stanie surowym, lecz także produkty z bananami w składzie. Te owoce znajdziesz między innymi w:

• przetworach owocowych;
• sokach i napojach;
• ciastach;
• zimnych deserach.

Laboratoryjna diagnostyka alergii na owoce bananów

Chcąc uniknąć pokrzywki, obrzęku i innych dolegliwości, warto przeprowadzić odpowiednie testy. Ich przebieg różni się w zależności od rodzaju i metody badania. Alergię na banany wykrywa się dzięki specjalistycznej diagnozie. Można ją postawić poprzez:

• oznaczanie poziomu IgE F92 we krwi;
• natywne testy skórne;
• próby prowokacyjne;

Na wyniki badań krwi trzeba zaczekać od 1 do 3 dni. Pozwalają jednak dokładnie określić, co stanowi przyczynę uczulenia. Pozostałe metody wymagają kolejnych testów i długotrwałej obserwacji, by wskazać substancję uczulającą bez najmniejszych wątpliwości.

Dieta dla bananowych alergików – przykłady i propozycje

W skrajnie ciężkich postaciach schorzenia trzeba pożegnać się z bananami na zawsze. Czym je zastąpić? Możliwości jest więcej, niż ci się w tej chwili wydaje! Wiesz już, jakie produkty spożywcze mają budowę zbliżoną do alergenów w bananach. Tych prawdopodobnie również musisz unikać – przynajmniej w postaci nieprzetworzonej. Możliwe jednak, że po odpowiedniej obróbce (przede wszystkim termicznej) banan przestanie być taki groźny dla alergika. Zanim zjesz bananowe ciasta, naleśniki albo smażone bananami z patelni, najpierw dopytaj swojego lekarza o wskazówki żywieniowe.

Popularne zamienniki bananów w przepisach

Czy są produkty, które zastępują owoce bananowca? Oczywiście! Do koktajli i deserów jako zamienniki internauci często polecają:

• syrop klonowy;
• miód;
• daktyle;
• cukier kokosowy;
• suszone śliwki, figi czy rodzynki;
• inne, mocno dojrzałe owoce sezonowe.

Jak dostarczyć najwięcej węglowodanów przy alergii na banana?

Osoby prowadzące aktywny tryb życia sięgają po banany, by dostarczyć ciału energii. Niedobory węglowodanów zrekompensujesz sobie, próbując:

• wafli ryżowych;
• brzoskwiń,
• jabłek;
• marchwi i innych warzyw;
• ryżu;
• pestek słonecznika;
• orzechów.

Objawy u osób uczulonych na opisywane owoce mogą być bardzo różne. W większości przypadków leczenie alergii na banany polega na przyjęciu leków antyalergicznych i przeciwhistaminowych. Gdy jednak nasilają się objawy kliniczne, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Pacjentom, u których wcześniej dochodziło do wstrząsu anafilaktycznego, strzykawkę z adrenaliną powinni mieć zawsze przy sobie. Zazwyczaj alergia na banany krzyżuje m.in. z lateksem, pyłkami brzozy czy owocami cytrusowymi. To oznacza, że osoby z takimi uczuleniami powinny zachować szczególną ostrożność przy jedzeniu bananów. A „bananowi alergicy” muszą pamiętać, jakie inne substancje wywołają u nich dokuczliwe objawy.