Skąd alergia na mleko u dorosłych? Poznaj przyczyny i objawy pokarmowych alergii na białko mleka krowiego

Alergia na mleko u dorosłych występuje coraz częściej, podobnie jak inne uczulenia. Dane WHO wskazują, że różne alergie pokarmowe występują u 1-3% osób dorosłych oraz 4-6% niemowląt i małych dzieci. Sprawdź, co warto wiedzieć o alergii na mleko!

O tym, jak bogate w składniki odżywcze jest mleko krowie, owcze czy mleko kozie, nie trzeba nikogo przekonywać. Rzecz w tym, że niektóre substancje i związki wywołują alergiczną reakcję układu immunologicznego. Najczęściej to białka mleka krowiego stają się alergenami i uruchamiają mechanizmy obronne organizmu. Potoczna nazwa alergii na nabiał to skaza białkowa. Pojawia się u dzieci do 3. roku życia, a wraz z wiekiem ryzyko uczulenia teoretycznie maleje. Jednak to uczulenie coraz częściej dotyka osoby dorosłe – i to nawet w zaawansowanym wieku. To sprawia, że o alergii na mleko u dorosłych warto dowiedzieć się więcej. Jak rozpoznać jej symptomy? Czy trzeba całkowicie unikać mleka i produktów mlecznych, jeśli problem zostanie zdiagnozowany? Odpowiedzi znajdziesz w naszym poradniku!

Czy nietolerancja laktozy oznacza alergię na mleko krowie, kozie albo owcze?

Nie, to zupełnie inna przypadłość. Dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnostyka i możliwie wczesne rozpoznanie choroby. Nietolerancja laktozy oznacza problemy z trawieniem i przyswajaniem jednego z zawartych w mleku cukrów. Problem braku lub niedoboru laktazy (enzymu trawiennego rozkładającego laktozę) częściej dotyka osoby dorosłe niż niemowlęta czy małe dzieci.

Natomiast pokarmowa alergia na mleko występuje w sytuacji, kiedy pojawia się uczulenie na białka mleka. Reakcja alergiczna daje objawy ze strony układu odpornościowego, a nie trawiennego. Z tego względu alergia na mleko u dorosłych to coś zupełnie innego niż nietolerancja laktozy.

Pokarmowa nietolerancja mleka i białek mleka – najczęstsze przyczyny

Za uczulenia odpowiadają antygeny protein mlecznych. Te składniki mleka dzieli się na 2 podstawowe rodzaje, nazywane także frakcjami.

1. Kazeiny stanowią ok. 2,4-2,6% zawartości mleka i 80% wszystkich jego białek. Proteiny z tej frakcji uważa się najważniejsze. To kazeina odpowiada za biały kolor mleka, poprawia wchłanianie aminokwasów i wapnia, daje uczucie sytości, wzmacnia mięśnie i wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej.
2. Białka serwatkowe, które są niezwykle aktywne biologicznie, choć ich udział w mleku wynosi zaledwie 0,7% (i stanowią pozostałe 20% mlecznych protein). Obniżają ciśnienie krwi, działają bakteriobójczo i wpływają na przebieg reakcji immunologicznych organizmu. Jako białko serwatkowe klasyfikowane są m.in.:

• laktoferyna;
• immunoglobuliny;
• alfa-laktoalbumina;
• beta-laktoglobulina;
• albumina surowicy krwi.

Skąd się bierze późna alergia na mleko u dorosłych?

Pierwsze problemy z nietolerancją nabiału zaczynają się do 6. miesiąca życia. Później w naturalny sposób zanikają – organizm przyzwyczaja się do białek zawartych w mleku, a cały układ odpornościowy dojrzewa. Jednak alergia na mleko może utrzymać się do późniejszego wieku. Wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu i od tego, z jakim dokładnie rodzajem nietolerancji się zmagasz. Mleko zazwyczaj uczula zarówno na kazeiny, jak i białka serwatkowe. Są jednak osoby, które reagują alergicznie tylko na poszczególne frakcje protein w mleku.

Która alergia na mleko jest bardziej dotkliwa i długotrwała?

Uczulenie na białka mleka najczęściej dotyczy obu podstawowych frakcji mlecznych protein, choć i tutaj są wyjątki. Alergia na mleko u dorosłych jest czasem reakcją tylko na jeden rodzaj białka.

1. Najpoważniejsze skutki zdrowotne ma odpowiedź immunologiczna na kazeinę. Osoby nietolerujące podstawowej frakcji białek mleka krowiego zwykle nie mogą przyjmować ich pod żadną postacią. Spożywanie mleka i jego przetworów byłoby obarczone sporym ryzykiem. Ponadto, taka alergia na mleko u dorosłych utrzymuje się zdecydowanie dłużej.
2. Jeżeli za twoje problemy odpowiadają białka serwatkowe, masz znacznie większe pole manewru. Prawdopodobnie wystarczy obróbka cieplna, by bez obaw spożywać dania i produkty zawierające białka mleka. Istnieje też szansa, że nabierzesz pełnej tolerancji i będziesz mógł je przyjmować bez obaw o wystąpienie alergii.

Pierwsze objawy alergii na mleko. Które i jak należy wyeliminować?

Symptomy reakcji alergicznych zazwyczaj przebiegają bardzo podobnie. U osób z alergią na mleko mogą występować:

• bóle brzucha;
• wzdęcia;
• wymioty;
• biegunka;
• krwawienie z przewodu pokarmowego;
• kaszel (podobny do tego przy astmie);
• przyspieszony oddech;
• zmiany skórne (zaczerwienienie, wysypka, świąd, atopowe zapalenie skóry, zaostrzony trądzik);
• zaburzenia snu;
• drażliwość;
• anemia;
• problemy z pamięcią.

Nasilenie objawów alergii na mleko u dorosłych nigdy nie jest takie samo. Niektóre symptomy przechodzą samoistnie, po upływie pewnego czasu. W trudniejszych przypadkach, na przykład w razie wstrząsu anafilaktycznego, konieczna staje się interwencja lekarska.

Jak przebiega reakcja alergiczna przy alergii pokarmowej na białka mleka krowiego?

Mleczne proteiny „omyłkowo” traktowane są przez układ odpornościowy jako intruz, którego trzeba wyeliminować (tak samo, jak wirusa czy bakterię). Organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała według jednego z dwóch mechanizmów działania:

1. Reakcja IgE zależna – inicjowana przez przeciwciała IgE, które łączą się z białkami mleka. W efekcie uwalniana jest histamina, która odpowiada za wywołanie stanu zapalnego. Objawy pojawiają się niemal natychmiast (najpóźniej po upływie 6 godzin).
2. Reakcja IgE niezależna – wywoływana przez komórki układu immunologicznego. Mechanizmy obronne uaktywniają się z pewnym opóźnieniem, nawet dopiero 3 dni po spożyciu stosunkowo niewielkiej ilości mleka.

Profesjonalna diagnostyka i rozpoznanie alergii pokarmowej na krowie mleko

Jeśli stwierdzisz u siebie nawet lekkie objawy alergiczne, warto skonsultować się z lekarzem. Wywiad medyczny i profesjonalnie przeprowadzone badania potwierdzą lub wykluczą alergię na mleko. Diagnozę pozwalają postawić:

• punktowe testy skórne;
• próby prowokacji pokarmowej;
• badania poziomu aslgE we krwi.

Leczenie alergii na mleko u dorosłych

Jedynym wyjściem pozostaje zmiana nawyków żywieniowych. To, czy trzeba będzie całkowicie wykreślić mleko z diety, czy wystarczy zrezygnować z protein w czystej postaci, jest warunkowane indywidualnie. Nie obejdzie się bez szczegółowych konsultacji jadłospisu z lekarzem, alergologiem i dietetykiem. Braki substancji odżywczych obecnych w krowim mleku w codziennej diecie trzeba uzupełnić. Możesz to zrobić, spożywając na przykład:

• jajka i ryby o dużej zawartości wapnia;
• suche nasiona roślin strączkowych;
• wybrane warzywa (kapustę włoską, szpinak, boćwinę, jarmuż);
• owoce (suszone figi czy morele);
• produkty roślinne (pieczywa, kasze itp.).

Dieta eliminacyjna dla dorosłych ze skazą białkową

W przypadku silniejszych postaci alergii na mleczne proteiny nie ma innego rozwiązania niż dieta bezmleczna. Trzeba wtedy zrezygnować nie tylko z mleka, lecz także z wszelkich przetworów mlecznych i produktów zawierających białka mleka. Należą do nich między innymi:

• sery;
• jogurty;
• śmietany;
• kefiry;
• mleko w proszku;
• niektóre rodzaje pieczywa;
• niektóre słodycze;
• niektóre wędliny i parówki;

Na dietę eliminacyjną powinny przejść również matki karmiące, jeśli dziecko ma alergię na mleko. W przypadku częściowej nietolerancji laktozy nie ma takiej konieczności.

Alergia na nabiał zmienia jadłospis, ale niekoniecznie doznania smakowe

Alergia na mleko u dorosłych wcale nie oznacza to rozstania z ulubionymi smakami na zawsze. Mleko sojowe z powodzeniem może być zamiennikiem krowiego. Dostępne są również produkty bazujące na ryżu czy owsie. Przetwory mleczne lub z mlekiem w składzie – sery, jogurty, słodycze, a nawet wędliny – przez lata wydawały się absolutnie nie do zastąpienia, jednak to się zmieniło. W sklepach coraz częściej można spotkać alternatywne produkty wegańskie, które są całkowicie pozbawione nabiału i wytworzone wyłącznie na bazie roślin. Porównanie ich jakości czy smaku względem „pierwowzorów” pozostaje kwestią osobistej oceny. Masz jednak wybór, jeśli musisz wyeliminować mleko krowie ze swojej diety.

Dokuczliwe objawy alergii na białka mleka możesz zredukować całkowicie!

Wydawałoby się, że niemowlęta i małe dzieci wręcz trzeba karmić mlekiem. I tak w istocie jest, ale przy schorzeniach trzeba dostosować dietę do wymogów zdrowotnych. Jeżeli maluch ma objawy alergii pokarmowej, należy zmodyfikować karmienie zgodnie z zaleceniami lekarzy. To samo dotyczy pacjentów w zdecydowanie późniejszym wieku. Zlekceważona alergia na mleko u dorosłych może być bardziej niebezpieczna, niż ci się wydaje! Dlatego uważnie obserwuj reakcje swojego organizmu, a na zakupach dokładnie czytaj skład produktów spożywczych.

Najważniejsze jest to, by mieć wiedzę, czy to nabiał stanowi źródło twoich dolegliwości. Po pierwszym wystąpieniu objawów, nawet najbardziej delikatnych, udaj się do lekarza. Alergia na mleko u dorosłych wymaga potwierdzenia specjalistyczną diagnozą oraz wdrożenia specyficznych zaleceń do codziennego trybu życia.