Alergia na jabłka – jak sobie z nią radzić?

Jabłka to owoce, po które często sięgamy. Są zdrowe i soczyste, ale nie każdy może cieszyć się ich smakiem. Alergia na jabłka jest dość powszechnym zjawiskiem, ponieważ jabłko jest jednym z najbardziej uczulających owoców. Dowiedz się, czy każda ich odmiana uczula tak samo?

Lekarze zalecają jedzenie jabłek, ponieważ są źródłem witaminy C, beta-karotenu oraz potasu. Zawierają również błonnik, który wspomaga pracę jelit. Owoce te są sycące, a przy tym niskokaloryczne. Niestety przy wielu ich zaletach, mogą też wywoływać uczulenie. Alergia na jabłka – dowiedz się, jak ją rozpoznać.

Alergia na jabłka – co ją wywołuje?

Uczulenie na jabłka jest jedną z najczęstszych alergii na owoce. Według badań cierpi na nią ok. 2% populacji środkowej i północnej Europy. Alergia na jabłka to efekt działania zawartych w nich białek. Jednym z nich jest Mal d 1 zaliczane do tzw. białek stresu roślinnego, które biorą udział w reakcjach obronnych roślin przed drobnoustrojami i niekorzystnymi warunkami klimatycznymi. Jest to główny alergen jabłka, który odpowiada za wystąpienie objawów klinicznych u 70% pacjentów. Inne komponenty alergenowe w jabłkach to: Mal d 2, Mal d 3 oraz Mal d 4. Kolejne badania pokazały, że jabłko uczula w kombinacji z innymi alergenami, czyli powstaje reakcja krzyżowa. W naszym kraju związana jest ona z alergenem brzozy Bet v 1, stąd uczulenie na jabłka jest wyjątkowo silne w okresie kwitnienia brzóz.

Czym jest alergia krzyżowa?

Ten rodzaj alergii polega na tym, że u osoby uczulonej już na jeden alergen może wystąpić niepożądana reakcja po kontakcie z innym alergenem. Dzieje się tak ze względu na podobieństwa strukturalne w budowie chemicznej alergenów wziewnych, kontaktowych i pokarmowych.

Badania laboratoryjne pokazały, że owoce, takie jak jabłka, gruszki i czereśnie posiadają białka podobne do wywołujących alergię białek pyłków roślinnych. Taką zależność zaobserwowano z uczuleniem na pyłki brzozy. Stwierdzono, że 50-80% pacjentów uczulonych na pyłek brzozy wykazuje objawy alergii również po spożyciu jabłka. Reakcje alergiczne mogą być natychmiastowe (IgE – zależne), jeżeli spożycie jabłka nastąpiło w kwietniu i maju, czyli okresie intensywnego pylenia brzóz. Poza sezonem kwitnienia roślin reakcje skórne są zależne od limfocytów T i mogą wystąpić z opóźnieniem.

Jabłko a reakcje krzyżowe

Z jabłkiem krzyżowo reagują takie owoce, warzywa i orzechy, jak:

• kiwi;
• banan;
• melon;
• owoce cytrusowe: pomarańcza i mandarynka;
• śliwka;
• gruszka;
• awokado;
• wiśnia;
• czereśnia;
• brzoskwinia;
• morela;
• marchewka;
• seler;
• orzechy laskowe.

Objawy alergiczne

Typowe objawy alergii na jabłka to katar, kichanie i łzawienie oczu. Nawet niewielki kontakt kontakt skóry z owocem może wywołać alergię pokarmową. Badania pokazują, że reakcje alergiczne po zjedzeniu jabłka mają najczęściej charakter zmian kontaktowych – ok. 8% alergików ma objawy pyłkowicy, z czego u ok. 3% występują obrzęki w jamie ustnej, gardle i okolicy ust – OAS (ang. oral allergy syndrome). Do najczęstszych objawów zalicza się:

• zespół alergii jamy ustnej – świąd wokół ust, obrzęk warg, pieczenie języka oraz podrażnienie gardła;
• zaczerwienienie oczu;
• wysypkę i swędzenie skóry;
• pokrzywkę kontaktową.

Z powodu łatwości, z jaką alergeny są trawione w przewodzie pokarmowym, rzadziej obserwuje się występowanie biegunki lub wymiotów. Podobne objawy po spożyciu pomidorów stwierdza się u chorych z alergią na pyłki traw, a po bananach – u tych z alergią na lateks.

Czy każda odmiana jabłek wywołuje alergię?

Reakcje alergiczne po zjedzeniu jabłka zdarzają się dużo częściej niż powszechnie się uważa. Naukowcy pokusili się nawet o prace nad modyfikacjami genetycznymi, które pozwoliłyby uzyskać hypoalergiczne jabłka. Niestety, wyniki badań nie przyniosły oczekiwanych rezultatów i do dziś nie udało się stworzyć jabłek, które byłyby w stu procentach bezpieczne dla alergików. Niemniej, są odmiany, które alergizują mniej niż pozostałe. Zaliczają się do nich:

• Santana;
• Elise;
• Jamba;
• Gloster;
• Atlanter;
• Macoun;
• Boskoop.

Warto wiedzieć, że im dojrzalsze jabłko, tym silniej ono alergizuje. Większość alergenów znajduje się w skórce owocu, znacznie mniej jest ich w samym miąższu.

Odmiany jabłek, po zjedzeniu których, objawy uczulenia są bardzo silne:

• Jonagold;
• Granny Smith;
• Golden Delicious;
• Braeburn;
• Cox Orange.

W przypadku silnej alergii na jabłka należy unikać wszystkich gatunków jabłek, nawet po obróbce termicznej (zwłaszcza w okresie pylenia brzozy). Jeżeli jednak dolegliwości są słabe, można spróbować zjadania jabłek w postaci ugotowanej lub pieczonej. Najlepiej oczywiście zacząć od spożywania małych ilości odmian mniej alergizujących.

Diagnostyka

Aby mieć pewność, że zmagasz się z alergią, powinieneś udać się na wizytę do lekarza alergologa. Prawdopodobnie skieruje cię na punktowe testy skórne. Polegają one na tym, że na skórę przedramienia nakłada się kilka kropel z alergenem i lekko nakłuwa, by czynnik alergizujący dotarł do górnych warstw skóry. Pojawienie się bąbla w miejscu podania alergenu świadczy o tym, że jesteś uczulony na jabłko. Aby wynik był wiarygodny, na 7 dni przed testami powinieneś zaprzestać przyjmowania leków antyhistaminowych. Alergię na jabłko wykrywa także test z krwi. Pozwala stwierdzić, czy w surowicy krwi osoby uczulonej dochodzi do wzrostu poziomu przeciwciał IgG i IgE. W dniu badania nie musisz być na czczo i możesz przyjść do laboratorium o każdej porze dnia.

Jeżeli zmagasz się z nadwrażliwością na jabłka, pamiętaj, że jedynym wyjściem jest dieta eliminacyjna. W przypadkach, gdy objawy alergii nie są zbyt silne, możesz spróbować jeść te owoce po obróbce termicznej, czyli np. w postaci musu, dżemu lub pieczone. Niestety sam nie jesteś w stanie stwierdzić, czy jest będzie to z korzyścią dla twojego zdrowia, dlatego nie warto rezygnować z wizyty u specjalisty.