Alergia na białko mleka krowiego – problem niemowląt i małych dzieci. Jak rozpoznać alergię pokarmową? Sposoby leczenia

Alergia na białko mleka krowiego potocznie nazywana jest skazą białkową. Cierpią na nią głównie niemowlęta i dzieci do 3. roku życia. Choroba wywołuje niepożądane objawy – maluch cierpi na wzdęcia, biegunki, kolki. Sprawdź, jak radzić sobie z nietolerancją!

Alergia na mleko krowie to tak naprawdę niewłaściwa reakcja układu odpornościowego na zawarte w nim białka. To przypadłość spędzająca sen z powiek rodzicom małych dzieci. Jest jedną z najczęściej występujących alergii i dotyka aż kilkanaście procent dzieci z uczuleniami pokarmowymi. Wcześnie zdiagnozowana i prawidłowo leczona, najczęściej ustępuje, gdy maluch podrośnie. Sposobem na poprawę stanu zdrowia i samopoczucia pociechy jest wprowadzenie odpowiedniej diety – rezygnacja z produktów, które są źródłem alergii na białka mleka krowiego. Pamiętaj, że ryzyko jej wystąpienia u dziecka jest większe, jeśli któreś z rodziców jest alergikiem. Przekonaj się, jakie są konkretne rozwiązania, które pomogą w walce z tą dolegliwością. Czytaj nasz poradnik!

Czym jest alergia na białko mleka krowiego i jakie są jej przyczyny?

Alergie pokarmowe u dzieci to często diagnozowany problem. Na pierwszym, niechlubnym miejscu rankingu najbardziej uczulających produktów znalazło się mleko krowie i produkty pochodne (nabiał), a drugie na podium jest jajo kurze. Z trzecim wynikiem tę listę zamykają orzechy. Co powoduje, że twoje dziecko źle reaguje na mleko i jego przetwory? Skąd reakcja alergiczna? Musisz pamiętać, że każda alergia jest niewłaściwą reakcją układu immunologicznego na tzw. alergeny. Są one postrzegane jako zagrażające organizmowi, podobnie jak wirusy czy bakterie. Właśnie dlatego wywołują odpowiedź w postaci konkretnych objawów.

Co odpowiada za nietolerancję mleka?

W przypadku mleka i produktów mlecznych winne wystąpienia reakcji alergicznej są białka serwatkowe oraz kazeina – ta ostatnia stanowi ponad 2% zawartości mleka. Oznaki alergii na białko mleka krowiego mogą pojawić się niemal natychmiast po jego spożyciu. Bywa jednak, że reakcja jest nieco opóźniona i nieprzyjemne dolegliwości możesz zaobserwować dopiero po kilku dniach. Od czego zależy moment wystąpienia symptomów alergii? Specjaliści rozróżniają dwa różne mechanizmy – reakcję IgE:

• zależna;
• niezależną.

1. W pierwszej sytuacji przeciwciała łączą się z białkiem mleka, powodując wydzielanie histaminy. Jest to substancja przekaźnikowa reakcji zapalnych.
2. W drugim przypadku bezpośrednim inicjatorem procesów alergicznych jest układ odpornościowy.

Gdy do głosu dochodzi histamina, objawy alergii zaczynają dokuczać po kilku godzinach od posiłku. Jeśli za reakcję odpowiedzialny jest układ immunologiczny, ból czy biegunka mogą pojawić się nawet po 3 dniach.

Objawy alergii na białka mleka krowiego

Kiedy możesz podejrzewać, że twoja pociecha niewłaściwie reaguje na białka mleka? Najbardziej charakterystyczne symptomy nietolerancji pokarmowej dotyczą układu oddechowego, pokarmowego oraz skóry. Mogą to być:

• nudności, wymioty, ulewanie;
• bóle brzucha, kolki;
• katar i kaszel,
• utrudniony oddech, tzw. sapka;
• atopowe zapalenie skóry;
• świąd;
• wysypka, pokrzywka.

Objawy skórne nietolerancji mleka i diagnoza

U niemal połowy dzieci występują objawy skórne. Co ważne, nieleczona nadwrażliwość może prowadzić do rozwoju astmy. Jak w przypadku każdej alergii, również tutaj największym zagrożeniem jest wstrząs anafilaktyczny, który bezpośrednio zagraża życiu. Aby potwierdzić lub wykluczyć chorobę, konieczna będzie odpowiednia diagnostyka. Pediatra przeprowadzi wywiad i wykona badanie przedmiotowe. Kolejnym krokiem jest najczęściej przejście na dietę. Niekiedy wykonywane są testy skórne – u dzieci badanie przeprowadza się po ukończeniu 3. roku życia. Inna opcja to testy z krwi, które badają stężenie przeciwciał IgE.

Dieta eliminacyjna i jej znaczenie w leczeniu dzieci z alergią

Metodą leczenia alergii jest dieta bezmleczna. Jak wygląda prawidłowy sposób żywienia niemowląt i dzieci z alergią na białko mleka krowiego?

1. Dla maluchów karmionych wyłącznie piersią najlepsza będzie modyfikacja nawyków żywieniowych matki. Musisz pamiętać, że składniki szkodzące dziecku przenikają do pokarmu, dlatego tak istotna jest dieta karmiącej.
2. Matka powinna wyeliminować z menu produkty mleczne, a także wszystkie te, w których mogą być „ukryte” niebezpieczne białka. To przede wszystkim czekolada, wyroby cukiernicze, pieczywo pszenne i żytnie oraz parówki, wołowina, cielęcina, soja.
3. Jednocześnie kobieta karmiąca piersią powinna pamiętać o suplementacji wapnia w okresie stosowania diety.

Co robić, gdy objawy alergii na mleko nie ustępują?

Jeżeli okaże się, że odstawienie powyższych produktów nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, w dalszej kolejności należy wykluczyć inne alergeny (orzechy, jaja czy ryby). Zdarza się, że objawy ze strony przewodu pokarmowego czy układu oddechowego dalej nie ustępują i stan zdrowia nie poprawia się. W takiej sytuacji może pomóc wprowadzenie preparatu mlekozastępczego. Najczęściej jednak dotyczy to dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Zamiennik to tzw. hydrolizat białka o wysokim stopniu hydrolizy (struktura białka zostaje rozbita na mniejsze składowe). W wyniku przeprowadzonego procesu powstają krótkie łańcuchy peptydowe o niskim stopniu uczulania. Kolejnym sposobem walki z uczuleniem jest zastosowanie mieszanki elementarnej – jest ona konieczna w przypadku dzieci z ciężką postacią alergii na białko mleka krowiego.

Leczenie alergii u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym

Alergia rozwijająca się u dzieci, którym podawane jest mleko modyfikowane, wymaga zastosowania preparatów mlekozastępczych. Jak wspomnieliśmy, zawierają białka poddane hydrolizie. Jeśli oznaki alergii na mleko nie ustąpią, lekarz może zadecydować o podaniu mieszanki aminokwasowej. Hydrolizaty białka podaje się również w przypadku nietolerancji laktozy – dostępne są preparaty bezlaktozowe i takie z mniejszą zawartością węglowodanów. Jeśli dziecko nie ma zdiagnozowanych problemów z tolerancją laktozy, lepiej wybrać mieszankę drugiego rodzaju.

Czym jest prowokacja przy alergii i kiedy sią ją przeprowadza?

Test prowokacji to jedna z metod diagnostycznych stosowana w pediatrii. Pozwala ocenić rzeczywistą szkodliwość pokarmu i sprawdzić tolerancję na mleko.

1. Przed jego przeprowadzeniem zalecana jest okresowa dietę eliminacyjną, czyli nieprzyjmowanie określonych produktów.
2. Po upływie ok. 4 tygodni choremu podaje się minimalne ilości mleka lub np. sera i obserwuje zachodzące reakcje organizmu.
3. Jeśli alergia ma umiarkowany lub łagodny przebieg, test można przeprowadzić w domu. W pozostałych przypadkach badanie nadzoruje lekarz. Musisz pamiętać, że leczenie zawsze należy skonsultować ze specjalistą.

Przeprowadzony test może pokazać, że alergia na białko mleka krowiego ustąpiła, a niepokojące symptomy już nie występują i nie ma potrzeby dalszego eliminowania alergenu. Składniki mleka mogą jednak nadal uczulać, co oznacza powrót do wcześniejszej diety i powtarzanie co jakiś czas testów.

Jakie produkty wyeliminować z diety przy nietolerancji mleka?

Alergię na białka mleka krowiego u dzieci i dorosłych można łagodzić. Najskuteczniejszą formą leczenia jest prawidłowa skomponowana dieta. Czego unikać? Niepożądane produkty to:

• mleko kozie i owcze (zawierają uczulające białka);
• sery żółte, twarogowe, pleśniowe;
• śmietana, jogurty, kefiry, maślanka;
• masło, margaryna;
• wołowina i cielęcina;
• czekolada, ciasta drożdżowe;
• pasztety, parówki;
• budynie;
• lody.

Dietę bezmleczną można wzbogacić o owoce i warzywa, soki owocowe, kaszę gryczaną i jęczmienną, brązowy ryż. Przygotowywanie domowych kisieli, galaretek również ją urozmaici.

Większość dzieci doskonale radzi sobie z alergią na białko mleka krowiego i symptomy zanikają najpóźniej w okolicach 5. roku życia. Skuteczną metodą radzenia sobie z problemem jest modyfikacja nawyków żywieniowych. Ważna kwestia przy alergii na BMK to oczywiście baczne przyglądanie się reakcji organizmu na stopniowe wprowadzanie do jadłospisu wszelkich nowości.