Testy na alergie pokarmowe – na czym polegają, kiedy i po co należy je wykonać?

Nowoczesna technologia umożliwia wykonywanie bardzo precyzyjnych badań na alergie. Jak rozpoznać, że cierpisz na uczulenie pokarmowe? Kiedy należy wykonać testy na alergie pokarmowe i jak one wyglądają? Poznaj odpowiedzi na te pytania.

Podejrzewasz u siebie uczulenie lub nietolerancję? Być może warto zapisać się na testy na alergie pokarmowe. Wyniki pozwolą ci ustalić, jakich substancji nie toleruje twój organizm. Niewykryta alergia potrafi być bardzo uciążliwa, a nawet niebezpieczna. Gdy dowiesz się, co powoduje u ciebie niepożądane reakcje – z pewnością łatwiej będzie tego unikać. Sprawdź, jakie testy na alergie pokarmowe możesz wykonać, by lepiej poznać swój organizm i rozpocząć adekwatne leczenie.

Czym jest alergia pokarmowa?

Alergia to reakcja, która odbiega od normy. W sytuacji, gdy zdrowy organizm w ogóle by nie zareagował – u osoby z uczuleniem pojawiają się dolegliwości chorobowe. Reakcja alergiczna powodowana jest zwiększonym stężeniem przeciwciał IgE. Pojawiają się one po wprowadzeniu alergenu do organizmu. Czasem źródło problemu dość łatwo można namierzyć, jednak nie zawsze jest to takie proste.

Co może być alergenem?

Na szczęście istnieją specjalne testy na alergie pokarmowe, które pozwalają na jednoznaczne wykrycie czynnika uczulającego. Alergenem spożywczym może być właściwie każde białko. Jednak do produktów najczęściej powodujących uczulenia zalicza się:

• mleko krowie i produkty z jego przetworów;
• jaja;
• pszenicę;
• soję;
• orzeszki ziemne;
• inne orzechy;
• ryby i owoce morza.

Nie znaczy to jednak, że u ciebie nie może wystąpić alergia na inne produkty. Rzadszymi alergenami spożywczymi są na przykład: nasiona, warzywa, owoce, kakao, rośliny strączkowe, przyprawy i miód pszczeli.

W jaki sposób dochodzi do alergii?

Alergia przeważnie nie występuje od razu po pierwszym spożyciu jakiegoś produktu. Jest to odruch organizmu, który miał już wcześniej kontakt z danym alergenem i się na niego uczulił. W takiej sytuacji przy kolejnym spożyciu natychmiast dochodzi do reakcji alergicznej. Ciało produkuje zwiększoną ilość IgE dla danego produktu. Te przeciwciała powodują następnie wydzielanie się mediatorów i pojawienia się charakterystycznych reakcji.

Rodzaje i objawy nietolerancji pokarmowej

Reakcje na alergeny dzielą się na cztery rodzaje, z których każdy ma swoiste objawy:

• zaburzenia przewodu pokarmowego: biegunka, zaparcia, wymioty, zgaga, nudności, wymioty, ból brzucha, wzdęcia;
• alergia jamy ustnej: pieczenie, obrzęk, swędzenie i szczypanie warg, jamy ustnej, gardła i krtani;
• zaostrzenie chorób alergicznych: atopowe zapalenie skóry, nieżyt nosa, astma, zapalenie spojówek;
• wstrząs anafilaktyczny: blednięcie skóry, spadek ciśnienia, zaburzenie pracy serca, niepokój.

Powyższe objawy przeważnie pojawiają się u dorosłych po spożyciu około 10 g białka. U dzieci mogą to być nawet drobne, śladowe ilości. Aby wykryć alergen i zapanować nad tymi nieprzyjemnymi dolegliwościami należy wykonać testy na alergie pokarmowe.

Testy na alergie pokarmowe

Istnieje kilka różnych metod na wykonywanie alergicznych badań diagnostycznych. Różnią się one pod względem stosowanych technologii, czasu wykonywania, precyzyjności wyników, ceny i ilości próbek możliwych do jednoczesnego zbadania. Szczegółowe opisy tych metod znajdziesz poniżej.

Testy alergiczne z krwi żylnej

Po wstępnym wywiadzie lekarz może cię skierować na badanie osocza. W poradni alergologicznej należy pobrać próbkę krwi żylnej, która następnie trafia do laboratorium. Testy na alergie pokarmowe z krwi uważa się za najbardziej precyzyjne. Na wynik laboratoryjny należy poczekać kilka dni. Na jego podstawie można szczegółowo ustalić, jakie produkty spożywcze drażnią twój układ odpornościowy. Takie testy wykonywane są w panelach po około 20–30 alergenów jednego rodzaju.

Ile kosztuje badanie diagnostyczne?

Koszt standardowego testu z krwi za jeden panel to około 200 zł. Nowoczesna, zaawansowana technologia umożliwia jeszcze jedną opcję – test molekularny. Jest on zdecydowanie droższy – jego cena osiąga nawet do 1500 zł. Jednakże jest to najdokładniejsze badanie, które umożliwia przetestowanie jednocześnie kilkakrotnie razy więcej próbek niż w przypadku standardowego testu z krwi.

Testy pokarmowe skórne punktowe

Jest to najczęściej wykonywane badanie. Skórne testy na alergie pokarmowe można wykonać w każdej poradni alergologicznej. Specjalista umieszcza na skórze próbki alergenu i wykonuje w tym miejscu nakłucia. Test można wykonać dla wielu alergenów naraz. Po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach na skórze pojawiają się wyraźne znaki świadczące o uczuleniu na któryś z zastosowanych produktów.

Badania alergiczne w formie próby eliminacyjnej

Ten typ testu możesz wykonać samodzielnie – całkowicie za darmo. Polega on na całkowitym wykluczeniu produktu spożywczego, który podejrzewasz, że cię uczula. Najlepiej, aby trwało to około 2 tygodni. W tym czasie dokładnie obserwuj zachowanie swojego ciała. Jeżeli niepożądane objawy znikają, prawdopodobnie oznacza to uczulenie na dany alergen. Jeśli nie – spróbuj wykluczyć inny produkt. Gdy objawy całkowicie znikną, znów wprowadź do swojej diety produkt, który potencjalnie cię uczula. Jeżeli objawy powróciły – skutecznie znalazłeś alergen.

Skuteczność próby eliminacyjnej

Skuteczność tej metody możesz zwiększyć poprzez prowadzenie specjalnego dzienniczka żywieniowego. Zapisuj w nim wszystkie spożywane produkty, jedzenie eliminowane z diety i obserwowane dolegliwości. Mimo wszystko nigdy nie będzie to tak skuteczny i wiarygodny test na alergie pokarmowe jak te, które wykonasz w laboratorium lub u lekarza.

Prowokacyjne testy alergiczne

Jest to metoda diagnostyczna, którą należy zawsze przeprowadzać pod ścisłą kontrolą lekarza, w warunkach szpitalnych. Alergen pokarmowy podawany jest pacjentowi w stopniowo zwiększających się dawkach, na zmianę z placebo. Takie działanie powtarza się aż do wystąpienia objawów uczulenia. Tego testu nie wolno wykonywać poza szpitalem, ponieważ istnieje dość duże ryzyko powstania wstrząsu anafilaktycznego. Wówczas niezbędna jest natychmiastowa reakcja lekarska.

Leczenie objawów alergii i nadwrażliwości

Dlaczego testy na alergie pokarmowe są tak ważne? Profesjonalna diagnostyka umożliwia odnalezienie alergenu i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Ten proces rozpoczyna się unikaniem uczulającej substancji. Oprócz stosowania diety eliminacyjnej lekarz może przepisać ci specjalne leki antyhistaminowe, glikokortykosteroidy lub adrenalinę (dla osób po wstrząsie).

Odczulanie

Możesz też poddać się procesowi odczulania. Tak zwana immunoterapia swoista polega na przyjmowaniu małych, kontrolowanych ilości alergenu. Z czasem dawki te zostają zwiększane. Powtarza się to aż do uzyskania tolerancji na substancję uczulającą. Jest to jednak proces długotrwały – odczulanie może trwać nawet kilka lat.

Jeżeli podejrzewasz u siebie uczulenie lub nietolerancję, warto wykonać testy na alergie pokarmowe. Wiedza odnośnie tego, na co jesteś uczulony, ułatwi ci normalne funkcjonowanie na co dzień. Będziesz mógł skutecznie unikać drażniących cię alergenów oraz rozpocząć adekwatne dla ciebie leczenie. Tego typu badania, co prawda, kosztują – lecz nie jest to cena zbyt wygórowana – szczególnie biorąc pod uwagę polepszoną jakość życia po ich wykonaniu.