Alergia na białko – jakie są objawy i przyczyny uczulenia na białko?

Alergia na białko to jedna z postaci alergii pokarmowej, która objawia się m.in. uczuleniem na białka mleka krowiego. Zapoznaj się z najczęstszymi symptomami uczulenia i sprawdź, co zrobić, gdy rozpoznasz je u siebie. Czytaj o nich już teraz!

Alergia na białko mleka występuje głównie u dzieci. Wraz z wystąpieniem pierwszych symptomów warto zdecydować się na wizytę u lekarza. Właściwie postawiona diagnoza to klucz do szybkiego wyleczenia choroby. Sprawdź, jak leczyć uczulenie na białko i w jaki sposób postępować w przypadku wstąpienia pierwszych objawów alergii. Przeczytaj nasz artykuł!

Skąd bierze się alergia na białko?

W mleku wyróżnia się dwie grupy białek – kazeinowe i serwatkowe. Kazeina to najważniejsze białko mleka, stanowiące 2,4-2,6% jego zawartości. Układ odpornościowy osoby z alergią na białko reaguje na jego antygeny tak, jakby były wirusem lub bakterią, które stanowią zagrożenie dla organizmu człowieka. Po spożyciu produktu z kazeiną pierwsze symptomy alergiczne mogą pojawić się od razu lub dużo później. Można zatem spodziewać się jednego z dwóch wariantów:

• reakcji natychmiastowej, w której pośredniczy immunoglubulina (IgE) – w zależności od mechanizmu wyzwalającego reakcję alergiczną symptomy mogą pojawić się bezpośrednio po spożyciu mleka lub najpóźniej w ciągu 6 godzin. Jest ona bardzo niebezpieczna ze względu na możliwość wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego;
• reakcji opóźnionej, która jest niezależna od igE – występuje w ciągu 48-72 godzin od kontaktu z alergenem.

Alergia a dieta

Alergię na białka mleka krowiego ma od 2 do 5% niemowląt i dzieci do 3 roku życia. Mleko stanowi główny składnik diety dziecka w pierwszych miesiącach jego życia. Występowanie alergii w tak wczesnym wieku wynika z tego, że układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni dojrzały. To może powodować zwiększoną wrażliwość na konkretne składniki – w tym wypadku na kazeinę.

Jakie inne białka mogą uczulać?

Alergia na białko nie musi być oczywiście spowodowana wyłącznie spożyciem mleka. Do pokarmów zawierających białka, które mogą wywołać przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego lub skóry należą również:

• mięso (wieprzowina i wołowina);
• białko jajka kurzego;
• owoce morza;
• orzechy;
• zboża;

Alergia a nietolerancja – czym się różnią?

Alergia pokarmowa to niewłaściwa reakcja układu immunologicznego na alergen pokarmowy. W alergii pokarmowej dużą rolę odgrywają przeciwciała klasy IgE, które odpowiadają za udział limfocytów T w procesie chorobowym. Taka alergia najczęściej występuje u niemowląt i dzieci ze względu na nie dość dobrze wykształconą barierę ochronną jelit. Można ją zdiagnozować za pomocą testów skórnych lub testów alergicznych z krwi. Nietolerancja pokarmowa to zaś nadwrażliwość na określony składnik pokarmowy, który przez większość ludzi jest dobrze tolerowany. Może być ona także związana z patologicznymi reakcjami układu immunologicznego, które są spowodowane działaniem przeciwciał IgG.

Najważniejsze różnice między nietolerancją a alergią

Nietolerancję typu IgG określa się także opóźnioną alergią pokarmową, ponieważ pierwsze nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego pojawiają się po kilku lub kilkunastu godzinach od spożycia nietolerowanego składnika. Przyczyną nietolerancji pokarmowej może być uszkodzenie ściany jelita na skutek zatrucia pokarmowego lub niedobór enzymu rozkładającego dany składnik (np. niedobór laktazy przy nietolerancji laktozy). Alergie pokarmowe diagnozuje się głównie u niemowląt i małych dzieci, a nietolerancje – u osób dorosłych.

Czym objawia się alergia na białko?

Czas poznać najczęstsze dolegliwości i objawy alergii na białko, na jakie skarżą się pacjenci. Są to:

• rumień;
• pokrzywka;
• świąd;
• wysypka;
• atopowe zapalenie skóry;
• nudności, wymioty;
• ból brzucha;
• biegunka;
• nieżyt nosa;
• częste kichanie;
• kaszel;
• duszności;
• świszczący oddech;
• astma;

Skórne objawy alergii na białko

Jeśli uda się zdiagnozować skazę białkową na wczesnym etapie, jest szansa, że u dziecka z alergią nie rozwinie się atopowe zapalenie skóry. Jest to bardzo uciążliwy objaw alergii, który ciężko wyleczyć. Na policzkach, łokciach, czole i klanach pojawia się swędząca wysypka i pokrzywka. Powstają też drobne pęknięcia, które są podatne na zakażenia bakteryjne. Alergia na białko może być także przyczyną utraty wagi, nawet pomimo utrzymywania stałej liczby kalorii i wysiłku fizycznego.

Alergia na białko – diagnostyka

Aby poznać właściwą diagnozę, musisz udać się do specjalisty – z małym dzieckiem trzeba wybrać się w pierwszej kolejności do pediatry, a następnie do alergologa. Lekarz zapyta o to, czy w rodzinie były przypadki tego problemu, a także o okoliczności wystąpienia alergii. Jeśli specjalista potwierdzi podejrzenia co do alergii, skieruje na wykonanie punktowych testów skórnych. Polegają one na tym, że na skórę przedramienia nakłada się kilka kropel z alergenem i lekko nakłuwa, by czynnik alergizujący dotarł do górnych warstw skóry. Pojawienie się bąbla w miejscu podania alergenu świadczy o tym, że jesteś uczulony na białko. Aby wynik był wiarygodny, na 7 dni przed testami powinieneś zaprzestać przyjmowania leków antyhistaminowych.

Jak karmić małego alergika? Dieta eliminacyjna przy alergii na białko

Badania wykazują, że ponad 60% wszystkich alergii na białko związanych jest z obecnością kazeiny. Ten składnik zawiera dużo wapnia, który stanowi główny budulec kości. Ułożenie diety dla dziecka z alergią pokarmową to trudne zadanie. Jeżeli lekarz potwierdzi skazę białkową, z pewnością zaleci, aby wprowadzić dietę eliminacyjną. Trzeba wówczas wykluczyć z jadłospisu dziecka mleko i wszystkie przetwory mleczne (m.in. maślankę, mleko w proszku, sery, masło, lody). Zamiennikami będą preparaty mlekozastępcze, które są bogate w wapń i witaminę D. Białko poddawane jest w nich procesowi hydrolizy, czyli rozbiciu struktury na mniejsze łańcuchy (peptydy). Tym samym zmniejsza się jego alergenność.

Jakie produkty trzeba wykluczyć przy alergii na białko?

Białko mleka krowiego może być obecne także w innych produktach spożywczych. Są to:

• masło i margaryna;
• wyroby mięsne;
• płatki zbożowe;
• makarony;
• czekolada;
• pieczywo;

Osoby uczulone na białko są narażone również na reakcje krzyżowe. Badania pokazują, że nawet 10-20% osób z alergią na białko mleka krowiego może mieć także uczulenie na wołowinę.

Czym są próby prowokacji?

Gdy mały człowiek się rozwija, wzmacnia się też jego układ odpornościowy, dzięki czemu znaczna część dzieci wyrasta z alergii przed ukończeniem 5. roku życia. Alergolodzy zalecają, aby wykonać tzw. próbę prowokacji i zbadać, czy białko nadal jest odpowiedzialne za uczulenie. Po rezygnacji z diety eliminacyjnej podaje się dziecku produkty zawierające alergen, by stwierdzić, czy alergia na białko ustąpiła. Próbę zawsze wykonuje się pod nadzorem lekarza. Gdyby reakcja na białko była gwałtowna, trzeba byłoby bowiem podać adrenalinę i leki przeciwhistaminowe.

Niestety, nie ma pewnego sposobu, który gwarantowałaby, że alergia u dziecka się nie rozwinie. Bardzo często alergie mają podłoże genetyczne. Błędna jest też teoria o jak najpóźniejszym prowadzaniu do diety dziecka często uczulających pokarmów, np. ryb czy orzechów. Na szczęście, szacuje się, że z wiekiem dzieci zyskują coraz większą tolerancję na białko mleka krowiego. Badania pokazują, że alergia na białko mleka krowiego ustępuje aż u 90% dzieci po 5. roku życia.