Alergia na pyłki – mechanizm powstawania, objawy, sposoby leczenia. Jak żyć z uczuleniem na pyłek roślin?

Alergia na pyłki, nazywana gorączką sienną, jest najczęściej występującym uczuleniem, które objawia się nieżytem nosa, zapaleniem spojówek, a czasem również problemami z oddychaniem. Okres intensywnego pylenia przypada na czas wiosny i lata. Jak żyć z alergią?

Alergia na pyłki jest alergią wziewną, ponieważ odpowiadają za nią rośliny wiatropylne – alergeny dostają się bezpośrednio do dróg oddechowych. Uczulenie daje o sobie znać wiosną, czyli w okresie pylenia traw, drzew i chwastów. Nieprzyjemne objawy dokuczają zwłaszcza w gorące i suche dni, gdy stężenie pyłku jest największe. Najczęściej pojawia się katar sienny, kaszel, drapanie w gardle, problemy z oczami. W postawieniu diagnozy pomocne są testy skórne lub badania z krwi, jednak największe znaczenie ma wywiad z pacjentem oraz zweryfikowanie objawów. Chorzy przyjmują leki przeciwhistaminowe, a czasem decydują się na odczulanie.

Objawy alergii na pyłki

Najczęściej pojawiające się objawy dotyczą układu oddechowego. To przede wszystkim:

• uporczywe kichanie;
• uczucie zatkanego nosa;
• wodnista wydzielina;
• łzawienie, zaczerwienienie i świąd oczu, niejednokrotnie przechodzący w zapalenie spojówek.

Alergia na pyłki roślin może powodować pogorszenie ogólnego samopoczucia, kłopoty z koncentracją i snem. Zdarza się, że objawy mylone są z wiosennym przeziębieniem. Niektóre osoby doświadczają innego rodzaju problemów – pojawia się wysypka, obrzęk naczynioruchowy, czasem AZS. Pierwsze objawy kliniczne występują, gdy w powietrzu znajdzie się odpowiednia ilość alergenów. Szacuje się, że 20 ziaren pyłku traw w 1 m3 powietrza to wartość powodująca reakcje alergiczne.

Reakcje krzyżowe

U osób uczulonych na alergeny pyłków traw może rozwijać się tzw. alergia krzyżowa. Objawy choroby występują po zjedzeniu określonych owoców i warzyw. Najczęściej są to:

• pomidory;
• marchew;
• seler;
• buraki;
• jabłka;
• owoce pestkowe.

Alergeny zawarte w nich są bardzo podobne do alergenów traw, dlatego układ odpornościowy traktuje je dokładnie tak samo, co prowadzi do wystąpienia stanu zapalnego w organizmie i pojawienia się charakterystycznych symptomów. Spożycie np. jabłka może spowodować tzw. alergię jamy ustnej objawiającej się uczuciem mrowienia i swędzenia ust, podniebienia i gardła. W skrajnych przypadkach kontakt z alergenami może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego zagrażającego życiu. Reakcja krzyżowa powoduje także występowanie symptomów ze strony układu pokarmowego – biegunki, mdłości, wymiotów i bólu brzucha. OAS to zespół alergii jamy ustnej, który dotyka około 5% ludności Europy.

Alergia na pyłki traw i drzew – co uczula najczęściej?

Pyłkowica to inaczej alergia pyłkowa, czyli reakcja układu immunologicznego na pyłek drzew, traw i chwastów. Szacuje się, że najwięcej osób reaguje na pyłki traw. Objawy nasilają się, gdy stężenie alergenów w powietrzy rośnie – główny okres pylenia traw przypada na koniec maja, czerwiec i lipiec. Najbardziej alergizujące gatunki traw to:

• tymotka łąkowa;
• tymotka wonna;
• kupkówka pospolita;
• wiechlina łąkowa oraz tomka wonna.

Do kategorii tej zalicza się również trawy użytkowe, czyli zboża. Symptomy uczulenia mogą pojawić się także po spożyciu wytworzonych z nich produktów jak otręby, kiełki i mąki.

Alergia na pyłki drzew

Do roślin wywołujących alergię należą także pyłki drzew – brzozy, dębu, olchy, leszczyny czy topoli. W tym przypadku sezon pylenia roślin rozpoczyna się znacznie wcześniej (leszczyna może pylić nawet w styczniu) i trwa do maja. Aby sprawdzić, kiedy przypada ten wyjątkowo trudny dla alergików czas, warto skorzystać z kalendarza pylenia. Za najbardziej alergizujący uznaje się pyłek brzozy. Sezonowa alergia może być też związana z pyleniem chwastów. Wśród nich prym wiedzie bylica, komosa, babka, pokrzywa oraz szczaw. Osoby reagujące nieprawidłowo na alergeny bylicy mogą jednocześnie obserwować u siebie niekorzystne objawy po spożyciu przypraw i warzyw, najczęściej kolendry, pietruszki, selera i marchwi.

Leczenie alergii na pyłek

Jeśli podejrzewasz u siebie alergię na pyłek, koniecznie skonsultuj się ze specjalistą. Diagnostyka polega na przeprowadzeniu testów skórnych lub badań na obecność przeciwciał IgE, natomiast leczenie głównie na przyjmowaniu preparatów przeciwhistaminowych. Stosuje się również leki obkurczające naczynia krwionośne nosa, kromony, a także kortykosteroidy. Ratunkiem dla osób cierpiących najbardziej jest immunoterapia. Celem terapii jest uodpornienie organizmu na alergeny. Lekarz podaje szczepionkę zawierającą odpowiednie dawki substancji alergizujących. Okres trwania leczenia to zazwyczaj kilka lat.

Szczepionki dla osób uczulonych na pyłki

Odczulanie przeprowadza się tylko po konsultacji z lekarzem oraz pozytywnym zakwalifikowaniu pacjenta. Pamiętaj, że nie każdy może poddać się takiej terapii. Obecnie dostępnych jest kilka rodzajów immunoterapii:

• roztwory wodne, czyli szczepionka w formie zastrzyków podawanych co dwa dni;
• preparaty na bazie wodorotlenku glinu – iniekcje wykonywane są raz w tygodniu;
• szczepionka na bazie tyrozyny podawana co dwa tygodnie.

Alternatywą dla zastrzyków są preparaty doustne. Stosuje się również inhalacje.

Alergiczny nieżyt nosa – jak łagodzić objawy?

W Polsce najczęstszą przyczyną alergii są trawy – aż 60% alergików cierpi w okresie ich pylenia. Co możesz zrobić, jeśli znajdujesz się w tej grupie? Jak przetrwać okres występowania alergii? Kilka podstawowych zasad pomoże ci niwelować przykre symptomy alergiczne. Przede wszystkim jednak śledź prognozy pogody dla alergików, by zawsze być na bieżąco z informacjami o intensywności pylenia poszczególnych roślin. W łagodzeniu objawów alergii pomoże:

• rezygnacja ze spacerów w gorące, suche dni;
• wietrzenie pomieszczeń wieczorami i w nocy, unikanie otwierania okien w ciągu dnia;
• kąpiel lub prysznic bezpośrednio po spacerze;
• noszenie nakrycia głowy i okularów przeciwsłonecznych;
• przemywanie i nawilżanie błony śluzowej nosa wodą morską lub solą fizjologiczną;
• regularne koszenie trawnika (nie powinni jednak robić tego alergicy);
• rezygnacja z suszenia prania na zewnątrz;
• stosowanie preparatów przeciwalergicznych.

Alergiczny katar a astma

Astma może być konsekwencją ciągłego narażenia na działanie szkodliwego czynnika, czyli np. pyłku drzew i traw. Nieustanne podrażnianie dróg oddechowych prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i dalszego pogarszania się kondycji chorego. Alergolodzy przekonują, że oba schorzenia są ze sobą powiązane, a niemal połowa osób wrażliwych np. na pyłek doświadczy objawów astmy alergicznej. Jest to choroba dolnych dróg oddechowych objawiająca się kaszlem oraz trudnościami z oddychaniem. Astmatycy mają charakterystyczny świszczący oddech. W leczeniu stosuje się glikokortykosteroidy wziewne oraz inne leki rozszerzające oskrzela.

Sezon pylenia zależy od regionu kraju i związany jest z warunkami pogodowymi, dlatego każdego roku może wyglądać nieco inaczej. Stąd tak duże znaczenie ma śledzenie aktualnych prognoz pogody uwzględniających stężenie pyłków w powietrzu. Choć najwięcej pyłków obecnych jest na polach i łąkach, powietrze miast nie jest od nich wolne – wręcz przeciwnie uważa się, iż w dużych aglomeracjach miejskich objawy mogą być jeszcze silniejsze z uwagi na duże zanieczyszczenie powietrza.