Czym jest pokrzywka cholinergiczna? Przyczyny, objawy i leczenie tej specyficznej dolegliwości

Pokrzywka to choroba skóry, która polega na tworzeniu się bladych, wypukłych bąbli. Może mieć różne postacie, kształty i przyczyny powstawania. Przeważnie towarzyszy jej silny świąd, a nawet pieczenie skóry. Choć jest dość nieprzyjemna, to ustępuje samoczynnie i nie pozostawia po sobie żadnych śladów na skórze. Pokrzywka cholinergiczna to specyficzna odmiana tego schorzenia, ściśle powiązana z poceniem się.

Rodzaje pokrzywek

Pokrzywka ostra

Pokrzywka może występować w formie ostrej lub przewlekłej. Najczęściej spotykany jest ten pierwszy rodzaj, który utrzymuje się na skórze do 6 tygodni. Objawy pokrzywki ostrej powstają po kilku minutach lub godzinach po kontakcie z czynnikiem wywołującym. Przeważnie ustępują po kilku godzinach lub dniach.

Pokrzywka przewlekła

Pokrzywka przewlekła częściej wiąże się z jakąś chorobą, brakiem równowagi hormonalnej, przyjmowaniem niektórych leków itp. Ten rodzaj zmian skórnych nie ustępuje lub powraca przez dłuższy czas – ponad 6 tygodni.

Co wywołuje pokrzywkę?

Wykwity skórne rozróżnia się też pod kątem czynników, które je wywołują. Do przyczyn powstawania pokrzywki należą:

• ucisk lub potarcie skóry;
• wibracje;
• silne wstrząsy psychiczne lub długotrwały stres psychiczny;
• kontakt z alergenami takimi jak: sierść zwierząt, jad owadów, lateks, niektóre kosmetyki i rośliny;
• choroby autoimmunologiczne;
• schorzenia skóry;
• nowotwory;
• zimno lub ciepło;
• alergie na pokarm;
• światło słoneczne;
• drapanie skóry – tzw. dermografizm. Jest to najczęstszy i najmniej groźny rodzaj pokrzywki.

W niniejszym artykule skupimy się na pokrzywce cholinergicznej – czyli takiej, która wywołana jest przez przegrzanie i pocenie się organizmu.

Przyczyny pokrzywki cholinergicznej. Czy pot jest szkodliwy?

Pocenie się jest zjawiskiem naturalnym i pożądanym dla zachowania odpowiedniego stanu organizmu każdego człowieka. Niektórzy jednak wykazują nadmierną wrażliwość na acetylocholinę, która wpływa na wydzielanie potu. Substancja ta oddziałuje na gruczoły potowe i powoduje w nich niepożądane zmiany skórne – zwane pokrzywką cholinergiczną.

Co sprawia, że człowiek się poci?

Pocenie nie musi być związane wyłącznie z wysiłkiem fizycznym. Pot powstaje też przez silne emocje, wysoką temperaturę otoczenia, spożycie gorących posiłków i napojów lub podczas gorącej kąpieli bądź prysznica.

Jak powstaje pokrzywka cholinergiczna?

Acetylocholina funkcjonuje jako neuroprzekaźnik, który umożliwia skórze i układowi nerwowemu komunikowanie się ze sobą. U osób z nadwrażliwością na tę substancję, przekaz ten jest zaburzony. Zamiast normalnego odprowadzania potu z ciała występują nietypowe zmiany skórne.

Kto cierpi na pokrzywkę cholinergiczną?

Jest to dolegliwość, która częściej spotyka osoby młode. Szczególnie dotyczy ona mężczyzn w wieku 15–25 lat. Osoby, które cierpią na astmę, atopowe zapalenie skóry lub choroby psychiczne są bardziej narażone na pojawienie się u nich pokrzywki cholinergicznej.

Pokrzywka cholinergiczna – objawy

Pot pojawiający się na skórze powoduje powstawanie czerwonych, swędzących obrzęków. Pokrzywka cholinergiczna najczęściej widoczna jest na skórze pod pachami, na ramionach, plecach i klatce piersiowej, rzadziej na palcach u rąk. Czyli po prostu wszędzie tam, gdzie człowiek poci się najwięcej. Pokrzywce często towarzyszy obrzęk naczynioruchowy.

Pokrzywka cholinergiczna na twarzy

Gdy objawy pokrzywkowe pojawiają się na twarzy, skutki mogą być dość niebezpieczne. Obrzęk może objąć też jamę ustną, krtań, język i górną część układu pokarmowego. Wówczas oddychanie staje się utrudnione lub całkowicie niemożliwe. W takim wypadku konieczna jest natychmiastowa reakcja lekarska.

Symptomy towarzyszące pokrzywce

Bąble pojawiające się przy pokrzywce cholinergicznej są zwykle niewielkie – o rozmiarze kilku milimetrów. Występują one w skupiskach w różnych miejscach na ciele lub mogą też pokrywać całą powierzchnię skóry. Utrzymują się najczęściej tylko przez kilka minut, lecz w tym czasie potrafią powodować duży dyskomfort. Czasem mogą towarzyszyć im objawy ogólnoustrojowe, takie jak:

• ból głowy;
• biegunka;
• łzawienie;
• nudności;
• osłabienie;
• obniżenie ciśnienia.

Co robić, gdy swędzi?

Większość rodzajów pokrzywki wiąże się z uciążliwym swędzeniem skóry. Drapanie miejsc dotkniętych bąblami jest jednak zdecydowanie niewskazane. Pokusa jest tu duża, ponieważ pokrzywka cholinergiczna objawia się dość silnym świądem. Jednak rozdrapywanie tych zmian skórnych może doprowadzić do powstania strupów i trwałych blizn.

Diagnostyka pokrzywki cholinergicznej

Rozpoznanie pokrzywki nie jest szczególnie trudne, ponieważ jest to schorzenie o dość charakterystycznym wyglądzie. Jednak aby precyzyjnie ustalić źródło problemu, należy przeprowadzić kilka różnych badań. Lekarz zaczyna od wywiadu, aby ustalić jak najwięcej szczegółów i okoliczności powstawania bąbli. Następnie może skierować pacjenta na testy alergiczne, które pozwalają na wykluczenie alergenów powodujących wysypkę.

Testy wysiłkowe

W przypadku podejrzenia występowania pokrzywki o naturze cholinergicznej wykonuje się tzw. testy wysiłkowe. Polegają one na wykonaniu kilku ćwiczeń pobudzających krążenie i stymulujących organizm do wytwarzania potu. Może to być bieganie, przysiady, pompki, a nawet zwykła kąpiel (w temp. około 42°C przez 15 minut). Lekarz obserwuje reakcję pacjenta na taką stymulację.

Leczenie pokrzywki cholinergicznej

Całkowite wyleczenie tego rodzaju wykwitów skórnych jest raczej niemożliwe. Przeciwdziałanie alergii najczęściej polega na odizolowaniu pacjenta od czynnika drażniącego. W sytuacji, gdy jest nim własny pot – jest to wyjątkowo trudne do wykonania. Mimo wszystko istnieją sposoby na ograniczenie pojawiania się uciążliwych symptomów.

Jak ograniczyć nadmierne pocenie?

Przede wszystkim należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Jeśli pot związany jest ze stresem, mogą ci pomóc środki uspokajające. Warto też wziąć pod uwagę preparaty ograniczające pocenie się organizmu. W sytuacji, gdy objawy już występują, ulgę przynoszą leki przeciwhistaminowe.

Pokrzywka cholinergiczna to dość rzadka odmiana tego schorzenia skóry. Przyczyną jej powstawania jest nadwrażliwość na własny pot. Zdecydowanie ciężej unikać potu niż innych drażniących czynników zewnętrznych. Istnieją jednak sposoby na zminimalizowanie drażniących objawów. Stosuj leki przeciwhistaminowe, uspokajające i ograniczające pocenie się, by móc swobodnie funkcjonować na co dzień.