Pokrzywka ostra – objawy, przyczyny i sposoby leczenia pokrzywki

Pokrzywka kojarzona jest głównie z reakcją alergiczną, ale to nie jedyny powód jej powstawania. Czy wiesz, czym różni się pokrzywka ostra od przewlekłej? Poznaj różnice w występowaniu tych dolegliwości oraz sposoby na ich leczenie.

Pokrzywka to specyficzny objaw, który pojawia się na skórze w niektórych przypadkach. Przeważnie towarzyszy mu nieprzyjemny świąd skóry i zaczerwienienie lub obrzęk. Jak możesz się domyślić, nazwa tej dolegliwości wzięła się od powszechnej europejskiej rośliny. Dlaczego? Kontakt z parzącymi liśćmi pokrzywy powoduje jasne, piekące lub swędzące bąble. Chorobowe zmiany skórne znane jako pokrzywka ostra lub przewlekła są niemal identyczne. Nie mają jednak żadnego związku z poparzeniami pokrzywy. Skąd więc się biorą?

Czym jest pokrzywka?

Pokrzywka to choroba skóry. Podczas jej przebiegu tworzą się na skórze charakterystyczne wypukłe, blade bąble. Mogą mieć biały lub bladoróżowy kolor. Zawsze otoczone są czerwonym rumieniem, który wyraźnie odznacza się od zdrowej skóry. Zmiany te nie są bolesne, choć zdecydowanie nie należą do przyjemnych. Pokrzywka ostra najczęściej ustępuje samoczynnie i nie pozostawia po sobie żadnych śladów ani blizn.

Jeżeli pokrzywka jest częścią reakcji alergicznej, w jej powstawanie angażowany jest układ immunologiczny. Po kontakcie z alergenem z komórek wyzwalane są przeciwciała IgE i histamina. Taka reakcja nie zachodzi wśród osób zdrowych. Alergeny nie są substancjami szkodliwymi ze swojej natury. To nieprawidłowo działający układ odpornościowy człowieka traktuje je jako zagrożenie.

Szacuje się, że jakaś postać pokrzywki pojawia się przynajmniej raz w życiu u około 20% społeczeństwa. Dwukrotnie częściej chorują na nią kobiety niż mężczyźni. Pokrzywka przewlekła częściej spotykana jest u osób dorosłych niż dzieci.

Pokrzywka ostra a przewlekła

Zasadniczą różnicą pomiędzy tymi dwoma rodzajami pokrzywki jest ich czas trwania. Pokrzywka ostra to stan, który utrzymuje się przeważnie od kilku godzin do kilku dni. Istnieją jednak przypadki, w których nie schodzi ze skóry przez dłuższy czas – maksymalnie do 6 tygodni. Przewlekła postać tej choroby trwa natomiast powyżej 6 tygodni. Jest to zdecydowanie częściej spotykana odmiana pokrzywki. Przeważnie przypisuje się ją alergii lub stosowaniu niektórych leków.

Pokrzywka ostra nie zawsze wymaga leczenia. Najczęściej znika samoczynnie. Oczywiście można jednak działać łagodząco na dokuczliwe objawy. Pokrzywka przewlekła ma zwykle bardziej skomplikowane przyczyny. Nie zawsze da się je ustalić. W wielu przypadkach wymagają specjalistycznego leczenia. Może wiązać się z poważną chorobą, jednak zdecydowana większość przypadków pozostaje bez zdiagnozowanej przyczyny.

Przyczyny powstawania pokrzywki

Zastanawiasz się, co dokładnie może wywołać pokrzywkę ostrą i przewlekłą? Mogą one mieć charakter alergiczny lub niealergiczny. W tym drugim przypadku w powstawanie zmian skórnych nie jest zaangażowany układ odpornościowy. Istnieją też pokrzywki fizykalne, które są reakcją organizmu na konkretne czynniki fizyczne. Tego typu zmiany skórne mogą też towarzyszyć niektórym chorobom.

Czynniki i substancje, które mogą wywoływać pokrzywkę to między innymi:

• alergeny wziewne – pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt;
• alergeny kontaktowe – lateks, niektóre składniki odzieży lub kosmetyków;
• pokarm – orzechy, ryby i owoce morza, jaja, mleko, soja, pszenica, niektóre owoce i warzywa oraz dodatki dodawane do pokarmów;
• zakażenia bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze;
• jad owadów;
• niektóre leki – m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, narkotyczne środki przeciwbólowe, antybiotyki;
• czynniki fizykalne – zimno, ciepło, ucisk, wibracje, woda, promienie słoneczne, wysiłek.

Objawy pokrzywki

Głównym objawem pokrzywki ostrej to wyżej wymienione bąble. Oprócz tego, że nieestetycznie wyglądają, są też bardzo uciążliwe z innego powodu. Przeważnie towarzyszy im silny świąd lub pieczenie skóry. Bardzo ważne jest, by nie dać się przy tym skusić na rozdrapywanie swojej skóry. Można w ten sposób doprowadzić do tworzenia się strupów, a nawet trwałych blizn.

U niemalże połowy chorych pokrzywce towarzyszy obrzęk naczynioruchowy. Nie dotyczy on samej skóry, a raczej tkanek podskórnych – na obszarze ust, powiek, rąk, stóp, czy nawet miejsc intymnych. Może być bardziej nasilony tylko po jednej stronie ciała.

Niepokojące objawy, które mogą czasem towarzyszyć pokrzywce ostrej, to:

• zawroty głowy;
• silne uczucie osłabienia organizmu;
• nieregularna lub przyspieszona praca serca;
• chrypka;
• zaciskanie krtani;
• uczucie duszności i trudność w nabieraniu powietrza do płuc;
• nudności lub wymioty;
• niskie ciśnienie tętnicze.

Powyższe dolegliwości mogą zwiastować wstrząs anafilaktyczny. Jest to zaostrzona reakcja na jakiś alergen. W takiej sytuacji konieczna jest szybka reakcja lekarska lub samodzielne podanie adrenaliny.

Diagnostyka pokrzywki

Bąble pokrzywkowe są bardzo charakterystyczne, a więc diagnoza przebiega raczej szybko i bezproblemowo. Nieco więcej czasu należy poświęcić ustaleniu ich przyczyny. W zależności od powodu powstawania pokrzywki, bąble mogą mieć nieco różny wygląd. Różnią się też okoliczności ich powstawania. Dla lekarza ważne jest miejsce i obszar ich występowania, a także wszelkie informacje dodatkowe, których pacjent jest w stanie dostarczyć.

Często wykonuje się badania alergologiczne. Można przeprowadzić je bezpośrednio na skórze lub przez laboratoryjne testy krwi. Pierwsza metoda jest bardziej skuteczna dla alergii kontaktowych, natomiast druga – dla pokarmowych. W przypadku podejrzenia pokrzywki kontaktowej, wykonuje się testy prowokacyjne. Lekarz w gabinecie poddaje pacjenta działaniu czynników, które mogłyby wywoływać u niego niepożądaną reakcję.

Jak przebiega leczenie pokrzywki?

W pełni skuteczne leczenie pokrzywki u jej źródła niestety nie jest jeszcze możliwe. Pokrzywka ostra jest nie do końca jeszcze poznaną reakcją organizmu na różne czynniki. Najbardziej efektywną metodą leczenia jest profilaktyka. Pacjentowi zaleca się unikanie alergenu lub sytuacji, które wywołują u niego pokrzywkę. Oczywiście nie w każdym przypadku jest to możliwe.

Nie zaleca się leczenia na własną rękę. Jeśli zauważyłeś u siebie objawy pokrzywki ostrej lub przewlekłej – udaj się do lekarza. Najczęściej stosowanymi środkami farmaceutycznymi w tej sytuacji są leki przeciwhistaminowe. Zmniejszają one uczucie swędzenia i przyczyniają się do redukcji wypukłych bąbli na skórze.

Rzadziej stosuje się też glikokortykosteroidy. Mają one dość silne działanie przeciwalergiczne, ale jednocześnie obciążone są licznymi skutkami ubocznymi. Dlatego też nie wolno używać ich samemu. Lekarz może ci je przepisać tylko w przypadku bardzo zaostrzonych, zagrażających zdrowiu lub życiu objawów. Zawsze stosuje się je możliwie jak najkrócej.

Pokrzywka ostra najczęściej przypisywana jest występowaniu alergii lub niepożądanej reakcji na stosowanie niektórych leków. Jest to zdecydowanie najczęściej spotykana postać pokrzywki. Choć jej objawy mogą być bardzo nieprzyjemne, pocieszeniem jest fakt, że najczęściej ustępują same – po kilku godzinach, bez jakiegokolwiek leczenia. Jeżeli przyczyna związana jest z chorobą lub alergią, należy skontaktować się z lekarzem w celu dobrania najlepszej metody leczenia do twojej sytuacji.