Alergia na cytrusy – jakie są jej przyczyny?

Owoce cytrusowe dostępne są przez cały rok, więc często po nie sięgamy – szczególnie latem, gdy chcemy przygotować orzeźwiający sok. Niestety mogą one też uczulać. Dowiedz się, jak objawia się alergia na cytrusy i czy może być niebezpieczna dla zdrowia.

Alergia na cytrusy to rodzaj alergii pokarmowej. Oznacza to, że po spożyciu np. pomarańczy możesz doświadczyć nieprzyjemnych dolegliwości skórnych lub ze strony układu pokarmowego. Dlaczego tak się dzieje? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w dalszej części artykułu.

Alergia na cytrusy – przyczyny problemu

Z alergią na cytrusy mamy do czynienia, kiedy układ immunologiczny człowieka identyfikuje białka zawarte w tych owocach jako szkodliwe i podejmuje z nimi walkę. Efekty tych działań widzisz gołym okiem na swojej skórze. Alergeny występujące w cytrusach to m.in.:

• białka profiliny, które odpowiadają za reakcje krzyżowe z pyłkami roślin.
• niespecyficzne białka wiążące lipidy;
• germino podobne białka obronne – odporne na działanie temperatury
• gibereliny – białka zależne od czynnika wzrostu i rozwoju

Za reakcje alergiczne odpowiada także cytran oraz limonen – substancja zapachowa występująca w skórkach owoców cytrusowych.

Objawy alergii na cytrusy

Pierwsze niepokojące symptomy świadczące o możliwym uczuleniu występują chwilę po zjedzeniu kawałka owocu lub wypiciu soku wyciśniętego z niego. W przypadku alergii kontaktowej możesz odczuwać:

• mrowienie i swędzenie języka i gardła (tzw. zespół alergii jamy ustnej);
• obrzęk wokół ust;
• świąd i wysypka na skórze.

Alergia pokarmowa – czym jest?

Alergia pokarmowa to niewłaściwa reakcja układu immunologicznego na alergen pokarmowy. W alergii pokarmowej dużą rolę odgrywają przeciwciała klasy IgE, które odpowiadają za udział limfocytów T w procesie chorobowym. Taka alergia najczęściej występuje u niemowląt i dzieci ze względu na nie dość dobrze wykształconą barierę ochronną jelit. Można ją zdiagnozować za pomocą testów skórnych lub testów alergicznych z krwi. Do najczęstszych alergenów uczulających dzieci zalicza się mleko krowie oraz jajka. U dorosłych osób reakcje alergiczne występują najczęściej po spożyciu m.in. orzechów, ryby, selera i cytrusów.

Objawy alergii pokarmowej?

Chory po spożyciu alergizującego pokarmu odczuwa objawy ze strony układu pokarmowego. W przypadku alergii na cytrusy są to np.:

• nudności;
• wymioty;
• ból brzucha;
• biegunka lub zaparcia;
• zaburzenia połykania;
• zespół alergii jamy ustnej.

Alergia pokarmowa może być przyczyną zapalenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, a nawet przyczyną choroby refluksowej. Należy ją też odróżnić od nietolerancji pokarmowej – nadwrażliwości na określony składnik pokarmowy, który przez większość ludzi jest dobrze tolerowany.

Objawy alergii skórnej

Alergia na owoce najczęściej manifestuje się na skórze. Wysypka po spożyciu cytrusów może wystąpić pod postacią rumienia, pokrzywki lub bąbli wypełnionych surowicą bądź ropą. Skóra może stać się szorstka, a następnie stwardnieć i popękać. Aby złagodzić bolesne dolegliwości, niekiedy trzeba zastosować kurację lekami przeciwhistaminowymi.

Reakcje krzyżowe

Wiele alergenów występujących w owocach cytrusowych ma podobna budowę do tych znajdujących się w innych roślinach. W wyniku takiej sytuacji osoba uczulona na cytrusy może reagować także na inne alergeny pokarmowe, wziewne czy kontaktowe. Mówimy wtedy o alergii krzyżowej. W praktyce wygląda to tak, że jeśli jesteś uczulony na brzoskwinie, to po spożyciu grejpfruta lub mandarynki również zauważysz u siebie symptomy uczulenia. Podobnie, jeśli ktoś ma alergię na pestki pomarańczy, to reakcja alergiczna pojawi się u niego także po zjedzeniu orzeszków ziemnych lub orzechów nerkowca.

Badania w kierunku rozpoznania alergii

Jeżeli podejrzewasz, że możesz mieć uczulenie na cytrusy, na początek rozsądnie będzie wdrożyć dietę eliminacyjną. Następnie zarezerwuj wizytę u laryngologa, który przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski, w którym zapyta cię o rodzaj dolegliwości i w jakim czasie wystąpiły od momentu spożycia owocu.

Alergolog może skierować cię na:

• punktowe testy skórne – do ich wykonania wykorzystuje się ekstrakty alergenów cytrusów, co może być potencjalnie groźne dla pacjenta, dlatego tego typu testy alergiczne zawsze przeprowadza się w gabinecie zabiegowym. Na skórę przedramienia nakład się krople alergenów i za pomocą igły wykonuje się w nich małe nakłucia;
• testy z krwi – polegają one na oznaczeniu stężenia IgE swoistego dla ekstraktów alergenowych.

Po dokonaniu interpretacji wyników testów przez lekarza, dowiesz się jakich pokarmów musisz unikać, aby uniknąć alergii krzyżowej oraz dostaniesz wskazówki, jak postępować w razie wystąpienia nagłej reakcji alergicznej. Pamiętaj, że nigdy nie wolno lekceważyć symptomów alergii. Jednym z najgroźniejszych ich następstw jest wstrząs anafilaktyczny, który może zagrozić twojemu życiu. Poznasz go po szybko postępującym obrzęku gardła, trudnościach w oddychaniu, astmie oraz spadku ciśnienia krwi. W takiej sytuacji życie może uratować podanie zastrzyku z adrenaliną i jak najszybsze wezwanie pogotowia.

Nie wolno jeść cytrusów na noc – prawda czy fałsz?

Twierdzenie to wzięło się z przekonania, że cytrusy zawierają dużą ilość cukrów prostych, które spożyte tuż przed snem, nie zostaną w odpowiednim czasie rozłożone przez enzymy trawienne. Ich niestrawione resztki zalegną w jelitach i będą przyczyną gazów i wzdęć. Wyniki badań nie są jednoznaczne w tej kwestii, więc póki co, nie wiadomo, czy sałatka z mandarynką i mango zjedzona na kolację może utrudnić zaśnięcie. Natomiast osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego mogą mieć nieprzyjemne dolegliwości po spożyciu np. grejpfruta lub cytryny. Wiąże się to z obecnością w tych owocach krótkołańcuchowych węglowodanów łatwo fermentujących (tzw. FODMAP). Mandarynki i pomarańcze są wolne od tych fruktanów.

Na koniec warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Cytrusy importuje się z różnych zakątków świata i aby przetrwały podróż w nienaruszonym stanie, często spryskuje się je pestycydami. Jeśli chodzi o alergię na cytrusy, coraz częściej obserwuje się, że reakcje takie, występujące po spożyciu owoców cytrusowych, wynikają z obecności w nich szkodliwych substancji. Dlatego tak ważne jest źródło, z którego pozyskujesz owoce. Najlepiej, kupować je od ekologicznych dostawców, a jeśli nie masz takiej możliwości, przed spożyciem owoce wyszoruj pod ciepłą wodą.